OLASILIK HESABI;
Prof Dr felsefeci Caner TASLAMAN, Ne zaman bir tv proğramına çıksa, hep aynı argümanı kullanıyor, Evren tesadüfen oluşamaz, evrenin tesadüfen oluşma olasılığı 10 üzeri bilmem ney bu kadar düşük bir olasılık imkansızdır.. Bu tesadüf olasılık hakkında bende şöyle düşünüyorum;Evrende meydana gelmiş her ne varsa buna evrenin kendiside dahil olma olasılığı %100 dür. Peki henüz olmamış şeylerin olma olasılığı nedir? İşte burda olasılık hesabı yapabilirsiniz. Mantık hatası şurda; Olmuş olayların olasılığı hesaplanmaz, olasılık ancak olmamış olaylar içindir. Schrödinger'in Kedisi, kutunun içindeyken olasılık hesaplanır, fakat kutuya baktık kedi ölmüş, şimdi kedinin ölme olasılığı kaçtır diye bir hesap yapılmaz artık kedinin ölme olasılığı %100 dür çünkü kedi ölmüştür. Zamanı geri sarıp şartları ve koşulları aynen tekrar ileriye doğru oynatırsanız, kedi yine ölecektir. Başka bir örnek; elimizde 1,2,3,4,5,6,7,8,9............... Sonsuz sayıda bir kağıt destesi var, bu kağıt destesini rastgele kardık, şimdi 100 numaralı kağıdı çekme olasılığımızı hesaplayalım ( dikkat kağıdı henüz çekmedik) 100 numaralı kağıdı çekme olasılığımız çok düşüktür. Fakat önce kağıdı çektik, 100 numaralı kağıt çıktı, şimdi tutupta, 100 numaralı kağıdı çekme olasılığıyla aynı hesabı yapamazsınız zaten olasılık demek, ben tüm şartlar ve koşulları bilmiyorum elimdeki veriler neticesinde bir tahminde bulunuyorum demektir. Eğer herşeyi bilsem zaten olasılık hesabı yapmam birşey ya olacaktır ya olmayacaktır. Barcelonalı futbolcu messi, Real madrid maçına çıkmadan önce ben kıçımla gol atacağım bunun olma olasılığını hesaplarmısınız derse, bu hesaplanır ve muhtemelen çok küçük bir olasılık ortaya çıkar. Fakat messi böyle bir iddiaa ile maça çıkmaz ama maçta kıçıyla gol atarsa bu golü atma olasılığı %100 dür. İsterseniz aynı olayı milyon kere tekrar ettirin eğer şartlar ve koşullar aynı ise o golü herzaman atacaktır.
Sonuç; Olmuş olaylarla olmamış olayların olasılığı aynı şekilde hesaplanmaz, daha doğrusu olmuş olayın olma olasılığı diye birşey olamaz.
(Bu fikrì eleştriye tabi tutarmısınız)
o adam ı gördüğüm an kanalı değiştiriyorum. Bikaç yıl önce bi program a katılmıştı bitane de fizikçi vardı bu yine başladı böyle teolojiden vs konuşmaya adam kalktı gitti bunlar kaldı öylece kerem cankoçak da çok güzel cevaplar verdi bu caner e
Olsun be gülüm, ne olacaksa olsun..
Tv ye çıkar anca. Ufo anlatan adamın kalktığı koltuga oturur.
Bu konuda gerçek tartışmaları dinlemek istiyorsanız, konuyla alakası olmayan felsefecilerden değil, kozmolog ve parçacık fizikçilerinden dinlemelisiniz. Bu konuda da bir numara Lawrence Krauss'tur. "Hiç Yoktan Bir Evren" adlı kitabında bunları detaylı olarak anlatıyor.
Bu konu felsefecilerin alanına girer lawrence krauss bir sürü mantık hatasına düsüyor kitabında anlattığı meseleler şu an için bilim kurgudan farklı değil bunu felsefi olarakta yanlış yapıyor yanılıyorsunuz şu an için evrenin 10-43sn ye kadar büyük patlama ve öncesi tamamen felsefi çıkarımlarla yada matematiksel teorilerle test edilebilir herhangi bir deney yada o tarz bir durum mümkün olmadiğı için de bu tür sorulara cevabı felsefe arar
bu kitabın pdf olarak bulabilirmiyim
10-15 liraya e-kitabını da kendisini de bulabilirsiniz.
O konuya felsefe ile beraber bilimin de cevabı var.. Evrenin kuantum vakumundan, kendiliğinden oluşabileceğine dair matematiksel ispatlar var.
c. Taslaman bilim adamı olmadığı gibi bilimsel gerçekleri çarpıtarak ciddiye almadığını gösteriyor. Basit mantıkla yoğurda su katarsan ayran olur bunun biraz azı veya çoğu pek farklı çıkmaz. Bir şey varsa o var demektir
Soyeldikelriniz dogru ama sorun su: Burada da yazdiginiza. Göre zaten evrenin olusma olasiligi %10 degil kendiliginden olusma olasigili %10.Bu argumanin bilimsel bir temeli var mi, var ise nasil hesaplanıyor bilmiyorum ama, burada zannediyorum bir mantik hatasi oldugunu söylüyorsaniz eger bence bir mantik hatasi yok.
Evet, olmus bir seyin- yalnis bir kullanim ama - "olma olasigi" mantiken %100' dür.
Ama soylenen bu olan şeyin subya da bu sekilde varolma ihtimali uzerine bir olasilik ise is baska bir boyut kazanıyor .
Yanlis mi düşünüyorum ?
Başka birşey olursa, onunda olasığı %100 dür. Fakat olacak olay olmadan bir hesap yaparsanız o zaman farklı bir sayı elde edersiniz.
Evet. Sorun nerede peki. Ben mi anlayamadim: /
Caner taslaman bu konuda konusabilme yetkinliği yok bence ama sizin mantıkta hatalı. Adamın dediği evrenin oluşma olasılığı 1/100x bu çok düşük bi olasılık olduğundan olamaz diyor. Senin kart örneğinde ise x numaralı kartı çektiğinde 1/100x olasılığın gerçekleşmiş olması.
iyice oku arkadaş verdiği örnekte sonsuz sayıda kart destesi demiş yani 100 numaralı kartı çekme olasılığı 1/sonsuz. Ama kartı çektikten sonra ortada olasılık kalmıyor.
100 karttan örnek verdim sadece. Her kartı çekme olasılığı 1/sonsuz zaten. Sadece sonsuz olmadığı için sonsuz kelimesini kullanmak istemedim.
100/1=100 zaten kesin olaya 100 kat atmışsın.
Yanlış yazmısım o kısmı
Yani olmuş olma eylemi olasığın gerçekleşmiş halidir
C. Taslaman `ı bilmemde olasılık konusunda söyleyecek birkaç sözüm var. Olasılığı tabiri caizse olabilirlik olarak açıklayabiliriz. Misal dediğiniz kağıt örneğinde 100ü çekme olasığı 1/100dür aynı zamanda 99u çekme olasılığı da 1/100dur. Ama burda gerçekleşen olay 100ün çekilmesidir. Şimdi eğer biz bu deneyi atıyorum 100000 kez tekrarlarsak 100ün çekilmesi olayı 100e yakın bir sayı olacaktır.(1/100 oranı)Deney ne kadar çok tekrarlanırsa bu orana o kadar yaklaşılır. Gerçekleşmiş olaylarda ise(sanırım demek istediğin) nasıl oluştuğu ile ilgili olasılıklar olabilir. Bu konuyla ilgili mesela bir adam elinde bıçakla ölü bulunuyor bu adamın ölmesiyle ilgili intihar, cinayet vs gibi olasılıklar bulunup hesaplanabilir...
99 uda cekme yüzde 1 dir
Abi ben mi matematiği yanlış biliyorum yoksa okuduğumu mu anlamıyorum. Sonsuz tane kart olan desteden çekilen bir kartın 100 olma olasılığı nasıl %1 yahut 99 cekme ihtimali nasıl 99da 1? Deney ne kadar cok tekrarlanirsa belirtilen sayiyi cekme ihtimali nasil artıyor? Kartı geri atmıyor musun desteye?
Musa Ozusen aynen katılıyorum. Belki kart geri atilmiyordur
geri atılmıyor diye düşünmüştüm düzelttim şu an
Evrenin var olmamış olma ihtimali bile var.
Ben bu 10 uzeri eksi bilmemkac olan imkansizi kendi hesaplamalarimizin kisitliligindaki caresizlik olarak goruyorum
Ornegin piyango cikma. İhtimali trilyonda 1 olsa fakat her saniye trilyon kez denense bilinmeyecek. Kadar uzun. Bir tarihte bunun tutmasi olasiligi, tutmamasi olasiligindan sonsuz kez fazla olabilir
Anlatamadim ama siz anlarsiniz :))
Aferin
Anladım sanırım ama misket kadar olan sonsuz yoğunluklu nokta trilyonlarca defa patlaması lazım
Sonsuz yoğunluklu misket kadar şey kaç defa gelir ki bir insanın başına
Olasik hesabi söyle. 100 kartin icinde kupa kizini cekme olasiligi ilk cekiste de bulabilisin 90 . cekiliste de. Loto da 6 dogru olasiligi 140 milyon da 1 ama senin bulma olasigin her zaman var.. Olasilik oranin ne kadar az olursa olsun. Yasam olma olasiligi yüzde 0. 000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000001 ama var. 123 tane 0
Bir olay düşün; şuan bu olayın olma ihtimali %1 şunlar şunlar olursa ihtimal %5 şunlar şunlarda olursa %15 şunlar şunlarda olusa%25 ve şunlarda olursa %50 bunun yanında şuda olursa%70 birde şunlar oldu %80 şunuda koy %90şuda oldu %99 al şunuda%100....... Bütün bunlar olmuş şuan bu olayın olasılığı kaç %100
Olayları televizyonu açan insanlar anlayabilsin diye böle bir açıklama kullandığını düşünüyorum normal halka kendi felsefi bakış açınızı daha anlaşılır nasıl anlatabilirsiniz mümkünse bir başkalarıda o yöntemleri kullanmalı
Evren nadiren tembellik eder.
Caner hocam katılıyorum. Fazla uzatmaya gerek yok. Her şeyi var eden yüce ALLAH VARDIR. BUNA ATOMLARIMA KADAR İMAN ETMİŞİM. NOKTA.
Taslaman bana göre okuma özürlü, yeni bir şeyler öğrenmeye kapalı toplumların grusu. Mısıroğlu gibilerden bir zottirik. Olasılığa gelince; içinde olduğumuz evren ve benzerlerinin trilyonlarca varyasyonları varsa eğer, bizim evrenimiz gibi bir uzayın oluşma olasılığından bahsedebiliriz. Bir evrenin oluşma olasılığını konuşmak kadar gerzeklik olamaz.
Birşeyin oluşmama ihtimalinden sonsuz diye bahsediyorsak karşı argüman olarak oluşma ihtimalide sonsuzdur. Olasılığı hesaplarken hangi kriterleri hangi değişkenleri hesaba katıyor bilmek gerek. Yaşadığımız evren de henüz tam olarak kavrayamadığımız zaman diye bir kavram var. Zaten oluşmuş o yüzden oluşma ihtimali hesaplanamaz demek bana göre doğru değil. Sonuçta düşünen varlıklarız ve bu bizi bunları düşünmeye itiyor. Ne kadarı sınanabilir tabii orası ayrı mesele.
Ahmet Balpetek "olasılık hesabı, olmuş bir olay üzerine yapılmaz. Olmamış bir olay üzerine yapılır yani. Hani en basit deyimle "olan olmuş" zaten. Oturup da bunun üzerine fal bakılır mı?