Aslında hızlı soğurmuyor, birçok kez yansıyabiliyor oradan buradan. Zaten duvarı da bu sayede görüyorsunuz ışık varken, bir miktarını yansıttığı için. Ama oda komple ayna da olsa, anında odanın karardığına tanık olurdunuz %99 yansıtma oranı olsa bile. Çünkü ışık hızı çok fazla olduğundan, oda içerisinde binlerce kez bile yansısa bu bizim için anlık bir olayda soğurulma demek. Yani hayli çabuk oluyor bu iş. Fotonlar, yollarına bir şey çıkana kadar yollarına devam edebilirler. Lakin çok uzak mesafelerde (örneğin galaktik ölçeklerde) evrenin genişlemesinden ötürü enerjilerini kaybetmeye başlarlar. Herhangi bir madde ile etkileşime girebilirler. Elektronları bir üst yörünge seviyesine çıkararak enerji kaybedebilir, ya da atomu tamamen iyonlaştırabilirler. Bu yüzden iyonlaştırıcı radyasyon (ışıma) gibi bir tanım var.
Kırmızıya kayma Doppler'in bir sonucu elbette. Fakat sebep sadece bu değil. Evren genişlerken fotonun dalga boyunu da genişletiyor. Dolayısıylaenerjisini kaybediyor.
Bir cisim düşünün, bir kuvvet uyguladınız ve belli bir miktar ivmeyle harekete geçti. Cisim ivme doğrultusunda, ivmeye zıt yönde bir kuvvete maruz kalmadıkça, son hızıyla hareketine devam edecektir. Bu durumda enerjisi sabittir ki biz buna eylemsizlik diyoruz zaten. Cismin hareket yönüne zıt bir kuvvet uygulandığında ise (sürtünme gibi), cisim negatif ivmeye maruz kalacak, hızı yavaş yavaş azalacak, dolayısıyla enerjisi de azalacaktır. Bir noktada da tüm enerjisini kaybedip duracaktır. Işık yani fotonlar da benzeri kuvvetlere maruz kalabilir. Fakat ışık hızı her daim sabit olduğu için, kütleli cisimler gibi yavaşlamaya maruz kalmaz. Evren genişlerken, genişleme yönüne zıt yönde hareket eden bir foton, kendisini geriye doğru çeken vakum etkisi nedeniyle enerji kaybeder. Ama hızının yavaşlaması mümkün olmadığı için, bu yavaşlama kendini frekansta gösterir. Frekansı azalır. Dolayısıyla enerjisi azalan ışığın, frekansı da azalır. Görünür elektromanyetik spektrumda en düşük frekans ve enerji değeri kırmızı renkte olduğu için, fotonun frekansının kırmızıya doğru yaklaşmasına kırmızıya kayma denir. Benzer şekilde eğer foton, evrenin genişleme yönünde hareket ediyorsa bu sefer enerji kazanır (aynı cisim ve kuvvet arasındaki mantığa göre) ve frekansı artar. Görünür spektrumda en yüksek enerji ve frekans mor renkte olduğu için, bu olguya da mora kayma denir. Süreç basitçe bu şekildedir ve doppler ile alakası yoktur.
Teşekkürler İdris Kardeşim. Şimdi bir tane soru kaldı ; Fotonu zorlayan vakum etkisi, evrenin kütle çekim gücünden mi kaynaklanıyor, yoksa başka bir etken mi var? Şimdiden teşekkür ederim.
Bu durumda, bize uzak kaynaklardan gelen ışık üzerinde etkili olan ve Doppler Etkisi'nin üzerine eklenen bir kuvvet daha var. Biz bu etkiyi ölçebiliyoruz fakat kaynağını ve doğasını bilemiyoruz...! Doğrusu çok heyecan verici..! Bu kuvvet hakkında kişisel teorileriniz varsa, bilmek isterim.. Sağlıcakla kalın.
Kaynağını biliyoruz, evrenin genişlemesi. Bunu aşağı doğru inen bir yürüyen merdivende yukarı çıkmaya çalışan bir insan gibi düşünün, kişi dakikada 20 adımlık bir enerji harcasa da, yürüyen merdiven yüzünden enerjisinin 18 birimi alınacak geriye 2 birim kalacaktır. Bu hızla 20 basamaklı bir merdiveni 10 dk da çıkabilecektir. Işığın yaşadığı enerji kaybı buna benzer.
Foton-madde-uzay etkileşimlerini çok merak ediyorum. Bilhassa "elektrik iletkenliği" konusunu didik didik etmek istiyorum. Eğer sıkılmazsanız, her zaman yazın. Hatta, özelden yazışmak isterseniz beni arkadaş listenize ekleyin. Çok memnun olurum.
Aslında hızlı soğurmuyor, birçok kez yansıyabiliyor oradan buradan. Zaten duvarı da bu sayede görüyorsunuz ışık varken, bir miktarını yansıttığı için. Ama oda komple ayna da olsa, anında odanın karardığına tanık olurdunuz %99 yansıtma oranı olsa bile. Çünkü ışık hızı çok fazla olduğundan, oda içerisinde binlerce kez bile yansısa bu bizim için anlık bir olayda soğurulma demek. Yani hayli çabuk oluyor bu iş. Fotonlar, yollarına bir şey çıkana kadar yollarına devam edebilirler. Lakin çok uzak mesafelerde (örneğin galaktik ölçeklerde) evrenin genişlemesinden ötürü enerjilerini kaybetmeye başlarlar. Herhangi bir madde ile etkileşime girebilirler. Elektronları bir üst yörünge seviyesine çıkararak enerji kaybedebilir, ya da atomu tamamen iyonlaştırabilirler. Bu yüzden iyonlaştırıcı radyasyon (ışıma) gibi bir tanım var.
Bir olay ancak bu kadar güzel anlatılabilir, ışık gibi aydınlattın. Teşekkürler arkadaşım.
Rica ederim ne demek.
Evrenin genişlemesinden dolayı enerjisini kayıp mı eder fotonlar..?
Ciniyni Agocuk evet kırmızıya kaymanın sebebi enerji kaybetmeleridir Ögetay Alcer oda %100 yansıtıcı olsa da kararacaktır desem
Bana "KIRMIZIYA KAYMANIN SEBEBİ DOPPLER ETKİSİ" olabilir gibi geliyor.
Kırmızıya kayma Doppler'in bir sonucu elbette. Fakat sebep sadece bu değil. Evren genişlerken fotonun dalga boyunu da genişletiyor. Dolayısıylaenerjisini kaybediyor.
Foton, evrenin genişlediğini nereden biliyor ki..?
Bilmiyor, bir bilinci olmasına gerek yok. Balonun üzetine bir dalga çizin ve balonu şişirin. Dalganın boyu uzayacaktır. Olay bu.
Hmm... Bu durumda evren genişlerken her şey genişliyor olmalı...
Hayır her şey genişlemiyor. Burada detayları var. http://rasyonalist.org/yazi/evren-genislerken-biz-de-genisliyor-muyuz/
Fotonun başına gelenlerden söz etmiyor...
Fakat güzel yazı...
Bir cisim düşünün, bir kuvvet uyguladınız ve belli bir miktar ivmeyle harekete geçti. Cisim ivme doğrultusunda, ivmeye zıt yönde bir kuvvete maruz kalmadıkça, son hızıyla hareketine devam edecektir. Bu durumda enerjisi sabittir ki biz buna eylemsizlik diyoruz zaten. Cismin hareket yönüne zıt bir kuvvet uygulandığında ise (sürtünme gibi), cisim negatif ivmeye maruz kalacak, hızı yavaş yavaş azalacak, dolayısıyla enerjisi de azalacaktır. Bir noktada da tüm enerjisini kaybedip duracaktır. Işık yani fotonlar da benzeri kuvvetlere maruz kalabilir. Fakat ışık hızı her daim sabit olduğu için, kütleli cisimler gibi yavaşlamaya maruz kalmaz. Evren genişlerken, genişleme yönüne zıt yönde hareket eden bir foton, kendisini geriye doğru çeken vakum etkisi nedeniyle enerji kaybeder. Ama hızının yavaşlaması mümkün olmadığı için, bu yavaşlama kendini frekansta gösterir. Frekansı azalır. Dolayısıyla enerjisi azalan ışığın, frekansı da azalır. Görünür elektromanyetik spektrumda en düşük frekans ve enerji değeri kırmızı renkte olduğu için, fotonun frekansının kırmızıya doğru yaklaşmasına kırmızıya kayma denir. Benzer şekilde eğer foton, evrenin genişleme yönünde hareket ediyorsa bu sefer enerji kazanır (aynı cisim ve kuvvet arasındaki mantığa göre) ve frekansı artar. Görünür spektrumda en yüksek enerji ve frekans mor renkte olduğu için, bu olguya da mora kayma denir. Süreç basitçe bu şekildedir ve doppler ile alakası yoktur.
Teşekkürler İdris Kardeşim. Şimdi bir tane soru kaldı ; Fotonu zorlayan vakum etkisi, evrenin kütle çekim gücünden mi kaynaklanıyor, yoksa başka bir etken mi var? Şimdiden teşekkür ederim.
Vakum etkisinin kütle çekimle bir alakası yoktur. Ögetay Alcer senin bir fikrin var mı?
Başka bir şeyden kaynaklanıyor, nasıl bir şey olduğunu tam olarak bilmiyoruz.
Bu durumda, bize uzak kaynaklardan gelen ışık üzerinde etkili olan ve Doppler Etkisi'nin üzerine eklenen bir kuvvet daha var. Biz bu etkiyi ölçebiliyoruz fakat kaynağını ve doğasını bilemiyoruz...! Doğrusu çok heyecan verici..! Bu kuvvet hakkında kişisel teorileriniz varsa, bilmek isterim.. Sağlıcakla kalın.
Kaynağını biliyoruz, evrenin genişlemesi. Bunu aşağı doğru inen bir yürüyen merdivende yukarı çıkmaya çalışan bir insan gibi düşünün, kişi dakikada 20 adımlık bir enerji harcasa da, yürüyen merdiven yüzünden enerjisinin 18 birimi alınacak geriye 2 birim kalacaktır. Bu hızla 20 basamaklı bir merdiveni 10 dk da çıkabilecektir. Işığın yaşadığı enerji kaybı buna benzer.
Çok güzel bir benzetme..
Foton-madde-uzay etkileşimlerini çok merak ediyorum. Bilhassa "elektrik iletkenliği" konusunu didik didik etmek istiyorum. Eğer sıkılmazsanız, her zaman yazın. Hatta, özelden yazışmak isterseniz beni arkadaş listenize ekleyin. Çok memnun olurum.
Siz okuyun, araştırın. Kafanıza takılan soruları buradan sorun. Elimizden geldiğince açıklamaya çalışırız.
Teşekkürler.