Sevgili Kozmik Halkı size düşünmeniz.. Düşünmeniz.. Vee düşünmeniz için güzel bir deney sorusu:
Not: İnternetten kopyala-yapıştır yapmak yasak. Ancak konuyu araştırıp özgün bir yorum yapabilirsiniz.
Schrödinger'in Kedisi:
Bir kedi ile birlikte tamamen kapalı bir kutu içinde küçük bir parça zehirli radyoaktif maddeyi kapalı çelik bir kutuya koyduğunuzu varsayın. Kutunun üstünde bir yeşil(yaşıyor), birde kırmızı(ölü) küçük lambamız var. Şimdi, Kedinin yaşayıp yaşamadığını anlamak için bir sinyal göndermemiz isteniyor. Ancak bakıyoruz ki her gönderdiğimiz sinyalde iki ışıkta aynı anda yanıyor. Işıklarımızı kontrol ediyoruz ve görüyoruz ki bozuk olması imkansız. Bir kez daha deniyoruz ve yine ikisi aynı anda yanıyor. Sorun şu ki kutuyu da açamıyoruz. Ama her sinyalde, her iki ışıkta aynı anda tepki veriyor. Şimdi soru şu: Kedi yaşıyor mu yoksa öldümü?
Hem yaşıyor hem ölü
Nasıl peki açıklar mısınız?
ben de tam anlamadim ama nerede okuduysam hepsi aynisini diyor. Başka evrenlerde yasamaya veya olmeye devam ettigini soyluyorlar
Ben bilmiyorum pek sadece herkes bunu diyor ciddi bir arastirmam yok
kedinin ölüp ölmediği önemli değil. Kaç kere öldüğü önemlidir
Neden peki açıklar mısınız?
açıklanacak bir tarafı yok. Öldüğüne dair sinyal geliyorsa bunu dikkate almak gerekir
Lambaların kedinin canlı olup olmadığını nasıl kontrol ettiği önemlidir. Eğer lambalar farklı cevaplarla çalışıyorsa yazılım hatalıdır. Değilse devre bozuk değil fakat iki lamba aynı anda yandığı için devre hatalıdır.
Zaten kapalı bir çelik kutuda kedi ne kadar yaşayabilir ki. 3-5 Saat bekleyince zaten ölecek.
Herşey sapasağlam Peki cevabınız ne olurdu?
Milleti oyalardım. Eninde sonunda Oksijen ihtiyacından ölecek
olan kediye olacaktır her koşulda komik yanıtıydı. Normal sonuç ise kedi radyasyondan dolayı ölecektir her koşulda ancak radyasyona maruz kaldığında canlıdır fakat radyasyondan dolayı müdahale edilse bile öleceğinden yaşayan bir ölüdür.
Radyoaktif madde tamamen kapalı bir kutuda kedinin yanına koyuluyor Kedinin madde ile bir teması yokmuş gibi düşünün
iyide kedi rahat durmuyorsa o zaman kediyi vurmamız lazım sabitlemek için
Yaşıyordur kediler 9 canlı 9 kere aynı hatayı yapacak değil
Meşhur paradoks ve bir sonuca ulaşmak için değil de, senin de dediğin gibi düşünmek için tasarlanmış bir şey. Biraz kafa yoralım... Yaşamanın ne olduğunu biliyoruz. Peki ölüm dediğimiz şey ne? Yeni bir hayat mı yoksa bir son mu?.. Kedi başka bi boyuta da geçebilir. Bence bunu bilimle değil de felsefeyle daha iyi açıklarız gibime geliyor.
Yanan ışık kedinin canlı ya da ölü olduğunu gösteriyorsa bu ölçüm yapıldığı anlamına gelir ve içerdeki sistem bir sonuca çöker. Ikisinin de yanmasi imkansız.
Sinyali siz veriyorsunuz. Onun göndermesi gerekmezmi normalde
Biz gönderiyoruz
Koma daki bir insan gibi beyin olmuş ama kalp atıyor. Radyasyondan dolayı kalp atıyordur belki. Ne bileyim işte. Siz doğru cevabı biliyor musunuz. Açıklayacak mısınız.
Bitkisel hayattadır. Kedi
Kedi bayılmış olabilir.
Sadece 2 seçenek var kedimiz ya ölü ya da canlı
radyasyon miktarına bağlı.
Farklı bir bakış açısı oldu
farklı soruya farklı bakış açısı
Kedi mutasyon geçirmiş olabilirmi.? Kalbi durmustur fakat bi bakteri radyasyon etkisiyle yaşam belirtisi gösterio olabilir mi?
Veya tam tersi bi durum söz konusu olabilir mi ?
Hayır ikiside değil Seçeneklerimiz kedinin ölü yada canlı olduğu
Benden bu kadar .
Kedinin durumundan veri alındığı anda, etkileşim olduğundan dolayı, olasılık bir duruma çöker. İki sinyalinde aynı anda yanması olanaksız.
Ama yanıyor
"Bilemeyiz"... Teknik izahat (düğme bozuk, radyasyon seviyesi, kedi fırlamaysa, beyin ölümü falan gibi) da yapamayız...
Bu kuantum mekaniğinin yorumlanması için bir nevi felsefi sayılabilecek düşünülmüş bir deney sözüm ona paradoks. Saçma diyen de var bunu bir açıklama olabileceğini düşünen de.
Kedi bize göre ölü ama kutuya göre yaşıyordur. Işıkların biri bize diğeri kediye yanıyor
o değilde "......... Bir sinyal göndermemi gerekiyor" sözünü açıklar mısınız? Neyle sinyal gönderecez iletkenimiz nedir vs vs. Ayrıca sinyali biz niye yolluyoruz? Kedinin yollaması gerekmiyor mu?
Hayal gücünüzü kullanın
kedimiz yaşıyor yedirmeyiz tabiki kedimizi. Kedimiz siyah renkte olduğu için karanlıkta kedinin yaşadığına dair bir işaret bulunamamamıştır bu yüzden kedi ölü gözükmektedir. Ancak kızıl ötesi dalga boyutunda kedi yaşıyor gözükmektedir. Bu yüzden yaşıyor sinyali de alıyoruz.
Bir atomun yalıtılmış seviyesine bir şey etki ettiği an atom radyoaktif bozunma gerçekleştirmeyecektir. Atomların herhangi bir etki altında olmadığında radyoaktif bozunmalar gerçekleştirdiğini ancak gözlem altında yani yalıtılmışlığına etki edildiğinde bu bozunmanın gerçekleşmediğini biliyoruz. Gözlem kelimesini kullanınca aklımıza bir insanın olayı gözlemmesi gelse de aslında doğada ki herhangi bir şey ( bir kaya, hava, hatta tek bir atom) gözlemci olabilir. Sistemin yapılması atomun yalıtılmışlığına etki edeceği için radyoaktif bozunma gerçekleşmeyecek ve kedi hayatta kalacaktır. ( Jim Al Khalili paradoks adlı kitabında bu konuya çok güzel değinmiş bu yorum okuduklarım sonucu aklımda kalan ve kendi yorumlamam kitabı okuyun çok güzel kitap)
Yorumununuza katılıyorum bu düşünsel deney küstüm mekaniğinin anomilerine dikkat çekmek amaçlı tasarlanmış ki siz bunu biliyorsunuz eminim neyse aynı tarzda bir anomi elektron tabancası ile yapılan çift yarık deneyi ile de gözlemlenebilir. Deney düzeneğinde ölçme işlemi için kurulan sistemi farklı konumlarda kullanımında farklı sonuçlar elde edildiği görülür bu çok küçük parçacıkların gözlem edildiği her bir durum için farklı kuantum halinde bulunmasıyla ilgilidir.
Kutu üzerinde ki lambaların neye duyarlı olduğuyla alakalı bence, yani lamba kedinin solunumundaki karbondioksit ve nem ile kutunun içindeki ortam atmosferinde iletkenlik yaratmış olabirmi, yeşil lambadaki aktif olan mekanizma ortamdaki nem ile kırmızı lambayla etkilesime gecip kırmızı lambayida aktif hale getiriyorsa sinyal verildiğinde ikiside devreye girer, buda kedinin yaşıyor olduğunu gösterir
Umarım kedi hamile değildir yoksa bu bir ölü bir canlı kedi oluşunu mantıksal olarak açıklayabilir yeşil yanan anne kediyi kırmızı yananda karnındaki veya o an doğurduğu ölü kediyi ayrı ayrı bildirebilir. Tamam tamam modern dünyayla bağdaştırmayacağım. Kedinin dalga fonksiyonu gözlemlemedigim sürece 2 farklı durumda hem ölü hem canlı ama ben gözlemlemeye kalkarsam dalga fonksiyonu çöker ve ya ölü ya da canlı olur. Gozlemledigimde bile kedi hem ölü hem canlıysa, ben Everett in bu olasılıkların hepsi farklı evrenlerde gerçekleşiyor yorumuyla bağdaştırıp iki evren burada çakışmıs derim veya kuantum mekaniğinde biz gözlemlemediğimiz sürece bir parçacık hem dalgadır hem parçacıktir, hem oradadır ama birazda burada deyip radyoaktif madde biz gözlemlemezsek iki durumuda dalga fonksiyonunun iki durumudur bu da kuantum mekaniksel kedicikler varsa bunlar gözlemlemediğimiz sürece hem ölü hem canlı ne ölü ne canlıdır derim. Hatta biraz daha uçarsam biz tamamen başkası tarafından gözlemlendigimiz sürece bu durum gerçekleşmez ama bizim bulunduğumuz sistemi de gözlemlemesi gereken kişi gözlemlemezse bizim hem ölü hem canlı kedi sonucunu almamız kaçınılmaz olur derim. (Biraz düşündümde bence en mantıklı açıklaması bu olabilir, galiba ben uçunca daha iyiyim)
kutuyu acip kontrol etme/kediyi canli kurtarma sansimiz yok. Her halukarda kedi Ölüdür.
kedi kutunun içinde hareket ederse ölü/canlıdır ancak sabitlenirse (404/502/4 ayaklarına sıkma vs ) durumlarda bir şey olmaz sanırsam
Bence dahi anlamındaki -de öldü, sertleşme sonucu: "ışıkta"
Soru yeterince açık değil, "sinyalin çalışma prensibi" bilinmediği sürece kedinin ölmesini bekleyeceğiz.
Hem ölü hem diri
Hem ölü hem diri olma durumu olamaz. Çünkü lambaların içeriyi kontrol etmesiyle bir "gözlemci" durumu oluşturmuş oluruz. Yani asıl deneyin temel prensibini ihlal ederiz. Lambalar bozuktur kısaca.
Musa Türkoğlu bak dim soru zor bizim abakus yapar....
nden kutuya kamera konulmuyor ?
Dalga işlevinin çöküşü gözlemci etkisiyle olur
Şöringerin kutusu Turkiyedeyse kesin kediyi zehirlerler
Bir olayın gerçekleşip gerçekleşmemesi neden gözlemciye bağlıdır? Bizim kedinin sağ mı ölü mü olduğunu bilmememiz neden hem sağ hem ölü olduğu anlamına gelsin ki?
Kuantum gözlemci etkisinden yola çıkmış arkadaş
çünkü kuantum dünyasında işler böyle yürüyor. Deneyler bu yönde. Olayların direk olarak gözlemciye bağlı
Kedinin vucut isi ile ilgili olabilirmi ne bileyim kedi oldukten sonra belli bi sureye kadar vucudu sicak kalir falan gibi biseymi acaba
O deneyde lamba kullanılmıyodu yanlış hatırlamıyosam ama kuantum fiziği diyip geçiyorum başka yorum yok
Doğru kullanılmıyor Ben deneyi basitçe anlaşıabilir olması için özgün bir senaryo eklemesi yaptım diyelim
Haklısın düşünce deneyleri beyin yakabiliyor direk anlatsan konuyla alakası olmayan birisi anlamakta biraz zorluk çekerdi. Ama yinede lamba biraz kafaları karıştırmış gibi gözüküyor
Galiba
Bence kedi deneyde ölür. Ancak yaşıyordur. Sadece 3.boyut aleminde değildir. Üst boyutta yaşamaktadır. Orda 3 boyutlu cisimlerden etkilenmeyebilir. Kısaca paralel evrende yaşar. Bu evrende ölür
Eşevresizlik
Melek Bozacıoğlu cevabı açıklayacak mısınız
Merhaba Sümeyye Hanım Ne yazık ki bunun net bir cevabı yok. Kuantum dalga fonksiyonu mekaniğinde bir paradoks düşünce deneyidir. Deney gözlemciye göre değişebilir; Kedinin öldüğünü düşünen kişi, kutuyu açtığında kedi yaşıyor, yaşadığını düşünen kişi de kedinin öldüğünü görebilir. Buna da platformda yakın zamanda paylaşılan; çift yarık gözlemci deneyine yakın bir yorum elde edebiliriz. Ancak her ne koşulda olursa olsun ne yazık ki sonuç belirsiz
İlginç
Kedi, ölmüştür...
Zehirli madde kediyi öldürür mü evet... O halde kedi ölür... Sinyal lambaları hatalıdır... Yani düşünsene ameliyat olan kalp hastasına taktığımız milyon liralık aletlerden sürekli şu sonuç alınabilir mi??
Kutut kapalı olsun kedi ve zehirli madde olsun... Bu durum ameliyat sonrası kalp cihazına bağlı bir hasta ile aynı durumdur...
İşin Kuantum yorumu da hatalıdır... Kedi kutunun içine girince evren değiştirmez... Sinyal lambaları da farklı bir evrenden sinyal almaz... Tüm deney aynı evrende olduğu sürece kedi ölür dava biter...
Kuantum sorusu bağlamında bu soru hatalıdır... Çünkü Kuantum Şunu ortaya çıkarmıştır... Büyük cisimlerin kinematiği çok küçük cisimleri de açıklayamaz... Dolayısıyla bunun tersi de olamaz... Çift yarık deneyinde bir gariplik var diye büyük bir kasa içindeki kedi örneği açıklanamaz... Kedi, kasa, radyoaktif madde belli bir büyüklükte oldukları için normal mantık sistemine uyarlar... Kuantum mantığı burada geçmez... Burada düz mantık geçer...
kedi ölür, lamba bir süre yeşil yanar sonra bir süre için ikisi birden yanar ve bir noktadan sonra kırımızı sürekli yanar... Aynı anda yanma olayı bu lambaların bağlı olduğu sensörlere ve ölüm ile canlılığı hangi parametrelere göre saptadığı ile alakalıdır... Çok hassas ölçüm varsa bile ölüm anı bir süreçtir... Bir anda küt diye ölmez hiçbir varlık... Kısa da olsa bir süreç arz eder... Hassas bir makina bunu çok hassas ölçer... Hassas olmayan bir makina varsa elimizde aynı anda iki lamba yanabilir...
Bu kediyi kuantum ile abartmanın da manası yoktur...
nasıl ki evrim hakkında bakterilerle herşeyi anlatma zavallılığında bulunan bazı arkadaşlar, bu deneyde de sanırım uhrevi bir şeyler arıyorlar
Melek...
Biraz sakin olun Kedi deneyi bize değil, Shrödinger'e aittir. Ayrıca yaptığınız mekanik yorum için teşekkürler ancak bu yorumunuzla kuantum fiziği ile çok içli dışlı olmadığınızı anlayabiliriz. Gelmiş geçmiş en ünlü paradoksa en ünlü fizik profesörleri dahi bu kadar net ve mekanik yorum yapmamıştır. Ayrıca burada uhrevi şeyler arayan da yok. Düşünerek yorum yapmak isteyen güzel insanlar var. Cümlelerinizi seçerek kullanın lütfen.
Scrodinger ismi varsa yorum yazamayiz. Doğru mu anladım? Bakın sozlerimi yeterince dikkatli secerim. Küfür falan da etmedim. Sanki öyle yapmışım gibi bir izlenim edindim. Mekanik yorum demişsiniz bu deneydeki kedinin yerini almak ister miydiniz? Madem bir paradoks var. Ki paradoks kelimesi dahi hataya delalettir. Scrodinger kendisi acaba bu deneyi kendi üzerinde dener miydi? Kuantum fiziği uzmanı değilim ama biraz fikrimiz mevcut. Belli büyüklüklerin hareketleri kuantum ile açıklanamaz. Kedi aynı anda iki yerde olamaz. Bucky topları olabilir ama bu tanecikler çok ama çok küçük.
Bu deneyde kabul hatası var. Bir kere çoklu evren teorisi kesin bir teori değil. Tartışmalı. Ayrica kuantum konusunda da henüz yeniyiz. Bu deney bu yönden abartılıyor
Bir de bu dedektörler ölümü neye göre degerlendiriyor? Bu önemli kalp durması mı? Hareketsizlik mi? Nefes durması mı? Hassasiyetleri nedir? Bu önemli.
Yorumlarınızı okudum son noktayı koymak istiyorum ilk önce deneyde bir kedinin kullanılmadığını belirtmek isterim bu bir düşünce deneyidir yani herhangi bir araç kullanılmamıştır.
Kedi ölmüştür ancak başka bir evrende yaşamaya devam ediyordur.
Hangi verilere göre konuşuyorsun?
Yasiyordur, form degistirmistir.
Nasıl bir form
Yasam bir enerjidir. Bilime gore: Hicbir enerji yoktan var edilemez, vardan da yok edilemez. Sen begen adini form un o olsun. Neticede enerji.
İşte bilimin soğuk tarafı.
Işık gözlemlemeden önce hem tanecik hem dalga özelliği gösterirken gözlemleyince ya tanecik özelliğini ya da dalga özelliğini gözlemleyebiliriz. Heisenberg'in Çift Yarık Deneyi gibi iki çizgili bir kesikten ışık gönderdiğimizde iki bağımsız çizgi yerine aralarında etkileşim olup boşluk olması gereken yeri doldurduğunu görürüz. Bunun sebebi fotonun gözlemleyene kadar iki özelliği olduğudur hem dalga hem partikül. Schrödinger'in kedisinde de çekici uyaracak atomun iki durumu var hareketli ya da hareketsiz biz bu atomun hareketini bilmediğimiz için kedinin de durumunu bilemeyiz. Kedi gözlemlemeden önce hem diridir hem ölüdür. Ancak kapağı açtığımızda atom hareketsizse kedinin diri atom hareketliyse kedinin ölü olduğunu görürüz. Gözlemleyene kadar iki durumda olan her şey gözlemlediğimizde tek durumda olmak durumundadır.
**Çift çizgi halinde ışık dalga özelliği gösterir. Ancak fizikçiler tek foton bulunduran bir ışık kaynağıylada çift yarık deneyini yaptılar ve yine bulanık görüntüyü elde ettiler. Bunun sebebi de fotonun kendisiyle olan etkileşimi ve partikül gibi davranmasıyla açıklanabilir.
Tamam dostum bunu anlıyorum. Ancak kedi örneğinde kuantum metodu kullanılmaz. Foton denilen büyüklük ile kedi aynı formda düşünülemez. Sebep büyüklük, kütle. Bu şuna benziyor. Newton hareket yasaları ile işleyen otomotiv teknolojisini bir anda.. Kuantuma uyarlayamazsin. Cunku insan hem yaşar hem ölür diye yola cikamazsin. Arabaların gren mekanizmasinda hata olduğu için kaza. Olursa ve insanlar ölürse bu adam aynı anda hem canlı hem.. Ölü denilebilir mi?
Bakın yani kuantuma gönül vermiş bazi bilim insanları mevlanayi bile kuantuma uydurmaya çalışıyor. Bu hatalı bir bakistir
Kuantum mekaniğini görülmeyen subatomik partiküle değil de, gerçek dünyaya uygulamaya kalkınca mantıksız geliyor diyorsun.
Evet, yani şöyle diyelim. Bunu yapmak için erken.
Aynı anda hem canlı hem de ölüdür kedi. (evet kabul, ezber bi cevap)
Acaba havasızlıktan 3 saat sonra öleceğini bilerek( kuantm parçacıklarının ömrünü bilmek gibi ) tekrar sinyal göndersek ne cevap alırız?
İçine ölü bir kedi atsan bile iki ışık yanmaya devam eder. Kontroller radyoaktif maddeye bağlı. Radyoaktif madde gözlemlemeden önce hareketli ve hareketsiz durumunda. Hareketliyse ölü ışığı hareketsizse diri ışığı yanacak. Bu yüzden kedinin durumunun önemi yok.
Gözlemleyemediğimiz için (radyoaktif maddenin durumunu) gözlemleyene kadar iki ışıkta yanacak.
ışığın durumu kediye bağlı soruyu iyi oku
Kedinin durumuda radyoaktif maddeye bağlı.
Kafama takılan soru şu? Kutuyu açmadan ışıkların düzgün çalıştığını kontrol edemezsiniz temelde hatalı bir düşünce
John grinin in parallel evrenler kitabında buna benzer biseyler okumuştum sanırım. Saçma gelecek ama bence kedi hem ölü hemde canlıdır.
"Ben o eski kedi değilim. Senin tanıdığın kedi öldü. Atom fiziğine de profesörlüğüne de lanet olsun!! Bundan sonra it olucam, piç olucam!!! " dediğinden iki ışık da yanması normaldir... Bu ilk cevaptı..
İçeri sinyal gittiğine göre ölçüm yapılıyor demektir yani gözlemci işe karışmıştır... Bu durumda kedicik ya ölüdür yada canlı... Başka sonuç olamaz... Deney doğru sonuç yanlış...
deneye lamba eklemek hatalı. Orijinalinde yok. Deney zaten gözlemcinin deneyi etkilediğinden bahsediyor. Kediye bakmadığımızda süperpozisyondadır, ihtimal olarak %50 dir. Bu nedenle hem yaşıyor hem ölü denir. Kutu açılırsa bir pozisyona yüklenir. Kutu açılmazsa diğer pozisyona yüklendiği düşünülür. Yine %50 dir. Belirsizlik teorisinini kurucusu heisenberg in bir lafı var. "bizler gerçeği bilemeyiz ama bildiğimiz gerçektir" (bir gitarın teline vurduğunuzda aldığınız la sesi gerçektir ama bu mi sesinin olmadığını göstermez)
Arkadasim elektrikten anlamiyorsan o lambaları bir elektrikciye gostermeni tavsiye ederim. Eline kontrol kalemi alan elektrikçi olmuş arkadaş.
Gözlemcinin gözleme etkisi