Benjamin Libet Deneyi...
özgür İrade mi? Kader mi?
Yoksa beynimizin bize oynadığı minik oyunlar mı?
Özetle deneyi anlatacağım..
Bir deneğe istediği zamanda parmağını kaldırması görevi verilir.. Parmağına EMG ( kaslardaki elektriksel potansiyeli ölçmek ve hareketleri sınamak için geliştirilmiş bir aygıt) takılır amaç deneğin, parmağını kaldırmak istediği zamanla, parmağını kaldırdığı an arasındaki zamanın farkının bulunmasıdır.
beynine de EEG (beyindeki sinir hücreleri tarafından oluşturulan elektriksel potansiyelin ölçülmesi için kullanılan aygıt) takılır, amaç beyindeki elektriğin değişimlerini görmektir...
Deneyin tutarlı olabilmesi için art arda denenir ve veriler alınır
Sonuçlar şöyledir:
X.........(0.3 s)............ Y........(0.2 s)............. Z
X = Bilinç öncesi beyinde hareketlenmenin oluştuğu an,
Y = Deneğin parmağını kaldırmaya karar verdiği an,
Z = Deneğin parmağını kaldırdığı an,
Deneğimiz Y anında parmağını kaldırmaya karar verir ve Z anında yaklaşık 0,2 sanıye sonra parmağını kaldırmış olur.. Fakat deneğin parmağını kaldırma fikri dahi aklından geçmeden 0.3 sn önce beyinde oluşan belli belirsiz faliyetlerin anlamı ne olabilir?
Deneye farklı yorumlar gelmiş :
1. beynimde bir şeyler, ben karar almadan önce, karar alıp, onu, sanki ben karar alıyor muşum gibi bana dayatmakta mıdır? Kader olabilir mi? Benden önce biri mi düşünüyor?
2. Eğer ben bilinçli olarak karar vermeden evvel beynimde bir şeyler zaten yapacağıma karar verip harekete geçiyorsa bu metafiziksel bir yaklaşım olan ruh olabilir mi?
3. beynim, benim şuan diye isimlendirdiğim ve bu şekilde algıladığım anı, aslında ben, 0.3 s için geçen süre kadar önce yaşamış olmalıyım. Ben 0.3 s önce yaşadığım ana, “şimdi” diyorum. Tüm karar ve eylemlerimiz, 0,3 saniye kadar önce alıyor, uyguluyor ama şimdi'deymişiz gibi yaşıyoruz. Tersten söylersek “Şu anı, geçmişte yaşıyoruz”
4. özgür irade bir illüzyon mu? Neyi neden yaptığımızı bildiğimizi sanıyoruz ama aslında karanlıkta emekliyoruz...
5. İstediğimizi yapmıyor aksine yaptığımızı istiyor olabilir miyiz?
6.Bilinç eylemleri başlatmıyor, ama onları 0.3 saniye kadar engelleyebiliyor mu?
7. Bilinç yine bir beyin aktivitesinin sonucu mu? Öyleyse ölümden sonra bilincin var olacağı fikri tamamen çökmüyor mu?
8. Evrimsel görüş olarak motor aktiviteler canlılar için buyuk onem taşır. Bunun için de beynin alt merkezlerinin, üst merkezlerden gelecek bir uyarıya hazırlıklı olup ani cevap verebilmesi gereklidir. 0.3 sanıye bu tür bir genel hazırlık sürecinin yansımasıdır.
9. Denek belirli bir deneyde olduğunun farkında olduğu için mi beyin önceden faaliyete geçiyor?
Sizinde konu ile ilgili fikirleriniz veya eski bir deney olduğundan güncel bilgileriniz varsa yorumlarda belirtiniz..
Beyin sonuçta bir fiziksel ortam, farklı mantıksal bölüm vekatmanlardan oluşuyor ve bu bölümler arasındaki iletişimin bir hızı var.
Bu nedenle de karar alındıktan sonra uygulanması arasında zaman geçmesi gayet doğal.
Ayrıca kader yanlış biliniyor, ölçü, düzen, kural demek.
Yani başımıza gelecek herşey baştan yazılmış diye bir şey yok.