Foton için zaman kavramı nedir?

Einstein sağolsun, hız ve zaman kavramının birbiriyle ilintili olduğunu keşfettiğinden beri, evrendeki limit hız dediğimiz saniyede 300 bin km'lik hızda seyreden foton için zamanın geçmediğini farzediyoruz. Yani, Güneş'te oluşan foton, sizin yüzünüze çarptığında onun için hiç zaman geçmemiştir. Bir anda var olmuş ve bir anda kendini sizin teninizde bulmuştur. Biz ise, 8 dakikadır var olduğunu hesaplamışızdır, çünkü bizim için zaman geçmiş, onun için geçmemiştir.

Bununla beraber, kimi fizikçiler ışık hızında da zamanın çok az dahi olsa geçtiğini kabul ederler. Örneğin, hiçbir yere çarpmadan yol alan bir fotonun, evredeki komple bir turunu "kendisi için" 40 dakika süren bir zaman sürecinde tamamladığını dile getirirler. Az da olsa geçiyor zaman derken, gerçekten de azmış. Şu anda bir uçtan diğer uca 93 milyar ışık yılı olduğunu hesapladığımız evrende bir turu 40 dakikada atmak güzel bişey

Zaman, ışık olmayan şeylerin (tanecik, dalga, cisim vs) biri sabit referans alındığında diğerlerinin durumunu hareketini gösteren bir ölçektir, evrensel zaman ölçeği de bu manada yoktur. Örneğin saniye görelidir,(şimdi az önce yarın sonra bunlar da göreli ama biz saniyeye bakalım) sana göre 1 yıl geçtiği halde karadelik yakınındaki astronota göre (çok yakın ama spagettileşmiyor diyelim) 1 saniye geçmiş olabilir. Bu astronot da diyor ki işte dünya yıldızın çevresinde saniyede 1 tur atar bu arada da kendi etrafnda 365 tur atar çok acaip bir nesne olsa gerektir. /Astronot orada doğmuş bilmiyor dünya ölçeklerini) Bu astronota göre ışık hızı saniyede kaç yüz bin km dir? Işık hızı gözlemcinin konumuna göre değişmeyeceğine göre gene aynıdır ancak artık saniyede üç yüz bin km değil çünkü saniye saniye değil artık gördüğünüz üzere. Demek ki bu ışık hızı hız değişmezliği için zamanı sabit varsayan izafi ölçekleri de değişmez ölçekler olarak ele almamak gerekiyor. Bu arada karadelik örneği de kafaları karıştırmasın bilmeyenler için, genel göreliliğe geçiyoruz çünkü burada artık özel görelilikten, zira ışığa çok çok çok yakın hız ve etkileri ile karadeliğe çok çok ykın olmak aynı şeydir o duruma sahip olmayan diğer gözlemciler için. Karadeliğe yalaşan ya da ışığa çok yakın hızda seyahat eden astronot için her şey normaldir ne ışık hızına yaklaşyığını fark edebilir ne de olay ufkuna girmekte vya girmş olduğunu ona sorsan sorabilsen her şey normal yani. Ama onun normali, yani birazdan maddi formdan tamamen çıkacağı durumdan veya tekillik diye bir şey var ise ona çarpacağı az sonraki durum gerçekleşene kadar ooo hooo dışardaki gözlemci bakar durur aradan milyon yıllar geçer hala adam gözünü bile kırpmamış aynı şekilde duruyor. Zamanın manası herhangi şeyin konumunun ve hareketinin bir diğer şeye göre tespit edlmesidir ( şey in tanımını da yukarıda verdik) ki zaman da budur sadece daha öte bir derin anlamı daha yok. O noktada da ışık hızı niçin sabit sorusunun cevabı da aslında belli senin belli bir referans sisteminin olması yüzündendir faha başka bir sebepden değil. Ee ışık niye etkilenmiyor bundan ki? Hız açısından etkilenmeme nedeni aynı cevap fakat zaten hiç etkilenmiyor da değil genel görelilik bağlamında zira şeylerin varlığı uzayı da biçimlendirip eğdiği için ışık da o yoldan sana ulaşmakta ve ölçeği gözleme göre belirlediğin bu da ışığı ölçeceğin manasına geldiği için yine zaten onun hızının gözlemcinin hareketine göre değişmesi de mümkün olamamakta.
Basit aslında, yani bence basit.

Soru-cevap benim icin guzel ve keyifli bir okuma oldu, tesekkurler.

Işığın %99.9999999999una kadar bir sorunum yok. Oraya kadar anlıyorum ama %100 de foton için zaman yok denilince fotonun ömrü kendince 0 birim olmuyor mu? Ya başına gelen onca şey, kütleçekimi falan? Orayı çözemiyorum. İstediğiniz kadar 0 kullanarak 0.00000000001 birim falan deyin ama 0 demeyin. Lütfen.

Yüzde yüz diye bir şey yok foton olmayan bir şey için Kaan Mansoori Foton için ise zaman ve yine bu bağlamda ışık hızından şu kadarcık daha yavaş diye bir şey söz konusu değil. Foton uzayda ışık hızındadır daha altında olamaz. Herhangi şeyi herhangi ortamda foton kadar hız

Tamam. Bunu da anlaşılamayan ama kabullenilen klasörüme atayim ben

Çok güzel bir soru aslında bu. Cevap vermek için de tehlikeli bir soru, sanırım kimse bu yüzden bir şeyler yazmamış. Ben hatalı olma riskini alıp bir iki bir şey söyleyebilirim sanırım özel görelik babında baktığımızda, foton için zaman olmaması gerekiyor. Eğer zaman yoksa, herhangi bir olaydan bahsetmek "manasızdır". Çünkü her "olay" bir zaman içerisinde gerçekleşir, eylemler zaman gerektirir. Foton için, salınma ve soğurulma aynı anda gerçekleşir. Kat ettiği mesafenin uzunluğu yoktur. Yani Güneş'ten çıktığı an ile, bize ulaştığı an, aslında aynı andır. Böyle söyleyince kulağa çok ilginç geldiğinin farkındayım. Ama olay basitçe böyle. Yani foton için zaman yoktur ve zaman kavramı anlamsızdır diyebiliriz.

Eh foton için zaman yoksa davranışları anlam kazanıyor tabi. Zaman yok, gelecek yok, sorumluluk yok. Ben de öyle olsam, ister dalga ister parçacık olur, o yarıktan da geçerim bundan da.

hızı ve kütlesi olan her hangi bir yerdeki bir gözlemci için geçerli olan zaman ölçeği kadar varolabilmesi için bir ömrü olması gerekiyor diye düşünüyorum, kendisi için sıfır ömre sahip bir parçacık bizim için nasıl var olabiliyorki

Işık veya fotonlar için zamanın olmadığı iddiası anlamsızdır. Çünkü, foton kütlesi olmadığından Higgs Alanından etkilenmez ve bu nedenle evrende en üst hız sınırı olan ışık hızıyla hareket eder. Bu nedenle bizim dışımızdaki tüm dünya ve evrendeki bütün cisimlerin birbirine göre hareketini algılamamızı ve bu göreceli hareketi bulunduğumuz mirengi noktasına göre kıyaslamamız demek olan zamanın oluşumunu sağlar. Bütün kütleli parçacıklar, yani bütün mikro ve makro kozmosdaki maddi alem hareket halinde olduğu için zaman vardır ve bunu oluşturan, bu hareketi bulunduğumuz konuma göre ölçebildiğimiz ve bu nedenle hıza göre değişken olan zamanı oluşturan biricik parçacıktır foton. Bu nedenle foton için zaman yoktur yerine zamanı oluşturan parçacıktır demek daha doğrudur. Eğer fotonlar olmasaydı, bir dördüncü boyut olarak zaman ve dolayısıyla evrenimizde, bizlerde olmayacaktık.

Çok basit ve tartışmaya açık bir şekilde yazarsam, gamma faktör ile bunu anlayabilirsin belki. Lorentz faktörü gamma 1/(1-(v/c)^2)^(1/2)
Görece zaman = 1/gamma × gözlem zamanı
Eğer v = c olursa gamma faktörü 1/0 olur. 1/gamma ise sıfır olur. özel göreceliligi bir telefon mesajında anlatmamı sizinde anlamanızı beklemeyin.

Konuyu ve türkçeyi bilen birisinin sanırım bunu düzeltmesi gerekiyor. Bırakın matematiğini, fiziğini, türkçesini bile anlayamadım.

https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Lorentz_fakt%C3%B6r%C3%BC?wprov=sfla1