Foton için zaman kavramı nedir? Foton ışık hızında gittiği için zaman yok gibi şeyler deniyor. Bu doğru mu yoksa çok çok az, planck zamanı, fotonik an gibi birşeyler mi düşünmeliyiz. Foton çevresinde olanlardan habersiz mi oluyor? Varolduğu an yok mu oluyor? Çok mu saçmalıyorum? Nefret ediyorum fotonlardan.
Kaan Mansoori
K
Zaman, ışık olmayan şeylerin (tanecik, dalga, cisim vs) biri sabit referans alındığında diğerlerinin durumunu hareketini gösteren bir ölçektir, evrensel zaman ölçeği de bu manada yoktur. Örneğin saniye görelidir,(şimdi az önce yarın sonra bunlar da göreli ama biz saniyeye bakalım) sana göre 1 yıl geçtiği halde karadelik yakınındaki astronota göre (çok yakın ama spagettileşmiyor diyelim) 1 saniye geçmiş olabilir. Bu astronot da diyor ki işte dünya yıldızın çevresinde saniyede 1 tur atar bu arada da kendi etrafnda 365 tur atar çok acaip bir nesne olsa gerektir. /Astronot orada doğmuş bilmiyor dünya ölçeklerini) Bu astronota göre ışık hızı saniyede kaç yüz bin km dir? Işık hızı gözlemcinin konumuna göre değişmeyeceğine göre gene aynıdır ancak artık saniyede üç yüz bin km değil çünkü saniye saniye değil artık gördüğünüz üzere. Demek ki bu ışık hızı hız değişmezliği için zamanı sabit varsayan izafi ölçekleri de değişmez ölçekler olarak ele almamak gerekiyor. Bu arada karadelik örneği de kafaları karıştırmasın bilmeyenler için, genel göreliliğe geçiyoruz çünkü burada artık özel görelilikten, zira ışığa çok çok çok yakın hız ve etkileri ile karadeliğe çok çok ykın olmak aynı şeydir o duruma sahip olmayan diğer gözlemciler için. Karadeliğe yalaşan ya da ışığa çok yakın hızda seyahat eden astronot için her şey normaldir ne ışık hızına yaklaşyığını fark edebilir ne de olay ufkuna girmekte vya girmş olduğunu ona sorsan sorabilsen her şey normal yani. Ama onun normali, yani birazdan maddi formdan tamamen çıkacağı durumdan veya tekillik diye bir şey var ise ona çarpacağı az sonraki durum gerçekleşene kadar ooo hooo dışardaki gözlemci bakar durur aradan milyon yıllar geçer hala adam gözünü bile kırpmamış aynı şekilde duruyor. Zamanın manası herhangi şeyin konumunun ve hareketinin bir diğer şeye göre tespit edlmesidir ( şey in tanımını da yukarıda verdik) ki zaman da budur sadece daha öte bir derin anlamı daha yok. O noktada da ışık hızı niçin sabit sorusunun cevabı da aslında belli senin belli bir referans sisteminin olması yüzündendir faha başka bir sebepden değil. Ee ışık niye etkilenmiyor bundan ki? Hız açısından etkilenmeme nedeni aynı cevap fakat zaten hiç etkilenmiyor da değil genel görelilik bağlamında zira şeylerin varlığı uzayı da biçimlendirip eğdiği için ışık da o yoldan sana ulaşmakta ve ölçeği gözleme göre belirlediğin bu da ışığı ölçeceğin manasına geldiği için yine zaten onun hızının gözlemcinin hareketine göre değişmesi de mümkün olamamakta.
Basit aslında, yani bence basit.