Selam sana roma
Magnetarlar buyuk kutleli yildizlarin yakitinin bitmesi uzerine cokus zamaninda, dejenere elektron basincinin yenilmesi sonucu saf notr den olusan kucuk ama coook kutleli bir ölu yildizdir
Magnetarlari klasik notron yildizlarindan ayiran en belirgin ozelligi muazzam manyetik alanlaridir. Bu manyetik alanlarin kaynagi manyetik hidrodinamikler ile aciklanabilir.
Kisaca super sivi iletkenlerin eksen donus momentumu ile muazzam manyetik alanlar olusturdugu dusunuluyor.
Oyle ki normal bir pulsar 1 trilyon gaus manyetik alana sahip iken, magnetarlar bunun 1000 kati daha fazla manyetik alana sahiptirler.
Oyle ki bu yildiza belirli bir mesafede iseniz ( kutlecekim ve radyasyonu es geciyoruz ) manyetik alani sizin atom butunlugunuzu bozup parcalayip sizi aninda buhara cevirir.
Magnetarlar o muzzam donus momentumlarini zaman ile kaybetmekte ve normal bir pulsara evrildigi fikirleride mevcuttur.
Her ne kadar coook tehlikeli ve ölumcul olmasina ragmen cok nadir bulunan bu mucevherler evrenin nadide parcalarindan birisidir
Bak bir de hem serzenişte bulunup hem de lejyoner miğferini giyinip bir de yoğunum ama tatildeydim ne gerdin bilader havası atıyor ketum lejyoner.
Zaten haftada bir iki giriyorum ben face e genelde sen hergün buradasın dışardan geldiğim için anlamıyorum zaten ne yazdık ki bu böyle dedi diye.
3 kategori nötron yıldızı var da sen onların niçin öyle olduklarına pek değinmemişsin ki? Araştırılacak okunacak anlaşılacak da fikir edinilecek, yazsana hepsinin özelliklerini falan da? Yok vatandaşa eziyet hep sonra da çık dolaş derler bu kötü lejyonerler sezar a şikayet edeceğim seni, ilgilenmiyor da bak çok meşgulüm kafam kalabalık, yıkıl karşımdan diye aşağılıyor halkı, hor görüyor bizi ve roma vatandaşlarını
Neyse bu da şakaydı hemen anti saldırı yanıt yazma. Konu epey karışık aslında ezberleri biraz bozmak irdelemek gerekiyor.
İsimlendirmedeki problem keşfedildiklerinde bunların aynı şey olduklarının bilinmemesinden de kaynaklanıyor yani pulsar başka nötron yıldızı başka magnetar daha başka şey sanılıyordu, nötron yıldızının ne menem birşey olabileceği de oldukça belirsizdi. Kalp atışından türeme pulsar kavramı oradan geliyor biliyorsun, çünkü fener gibi ve doğrultu dünyaya doğru ise tespit edilebiliyorlar.
yörüngesel pulsar diyerek beni yanıltmışsın çünkü onlar dediğin gibi tekil nötron yıldızları ve enerji kaybediyorlar zamanla yani çok yüksek enerjili veya büyük manyetik alanlı nötron yıldızlarından sayılamazlar. Rotation powered pulsars deniyor işte. Yörüngesel denilince yani öyle çevirilince ben yanlış anlarım onu ne yörüngesi yörüngeselliği arkadaş adam kendi çevresinde dönüyor bizimki onu yörüngesel diye çevirmiş dönüyor diye rotasyon dönme yörüngesel mi demek oluyormuş tdk ya göre? Tanımam isyan ederim? .
X ışını pulsarları dediğini de anlattık o da işte madde çalanlar. Onlara da accretion powered pulsars diyorlar ama tamamı x ray pulsarıdır da diyemiyorlar en azından normal olmayan bazı x ray pulsarları da var ayırmak gerekiyor o noktada .
"süper sıvı iletkenler dönerken muazzam manyetizma yaratır" teorisi ise bütün nötron yıldızlarında mümkün olabilecek dönen metalik yekpare akışkan cisimlerdeki normal bir durum, öyle değilo. Yıldız kabuğundaki birtakım kırılmaların iç kısım eğer süper iletkense (veya değilse de) atalet momentinin değişimi ile açıklamaya çalışmışlar, daha tam da açıkladık dememişler. Gaz gezegenlerdeki gibi süper akşkan süper iletken sıvı dönüşü ile alakalı değil o kısım yani.
Sonuç olarak isimlendirilmelerinde var olan bu rahatsız edici problemler aslında bilim camiasında çözülmüş ve de çözülüyor güya ama gerçek şu ki durum daha da karışmış.
1. SGR (Soft gamma repeaters), AXP ( anormal x ray pulsar) lar magnetar denenlerin alt sınıfları misal.. Bunlar niye yüksek manyetik alanlı o konuda tutarlı yani üzerinde uzlaşılabilmiş genel geçer bir fikir yok kimi diyor yıldız depremindendir kimi diyor yok süpernovadan sonra gazlar hala duruyor, çekiliyor ondan olmuş, öbürü diyor yok ya belki de bunlar kuark yıldızlarıdır öyle bir şey de olabilir bilyoruz ki ondandır. Ahan da işte bak anormal x ray demiş bir de bazılarına v ray pulsarı yani ama madde çalan x ray pulsarı değil anormal X ray miş. Yani x ray ler madde çalan manyetizması düşmüş ama dönüş enerjisi artmış eski pulsarlardır dersen anormal x ray pulsarları da var bu sefer öyle olmayan ve magnetar denen.
2. PSR (Pulsating source of radio), MSP (Mili second pulsars)
bunlar bazen yörüngesel pulsar bazen de msp ler özellikle x ışını pulsarları içinde değerlendirilebiliyor. Msp
Dolayısıyla klasik nötron yıldızı ne böyle bir klasik durum var mı o da belirsiz zaten.
Sonuç olarak başka kategoriler de olabilir kuark yıldızı vs diyenler var demiştim.
Yaşlı nötron yıldızının enerjisi azalır ancak yörüngesine bir yıldız gelir veya kendi bir devin yörüngesine girerse x ray pulsarına dönüşebilir bu periyotların biçimine göre de isimlendirilir msp mi değil mi.
magnetarlar gemç olduklarından mı yoksa başka nedenden mi bazısı yüksek gama ve x ışını yayıyor ve manyetizması büyük ölçekli oluyor tam olarak açıklığa kavuşmadığı için hangisine ne isim vermek lazım o kadar da keskin ve kesin ayrımlar yapılamıyor aslında. Yine de son durum dahilinde en devasa manyetik alanı içerenlere menyetar, x ışını yayanlara x ray pulsar diyebiliriz tabi fakat yüksek devir yüksek manyetizma kaynaklı mı yoksa salt momentum kazanma mı tespit etmesi her zaman kolay deği, nitekim manyetarlar için kurgulanmış yıldız depremi ve değişen atalet momentine rağmen değişmeyen açısal momentum yaklaşımında bunu görüyoruz.
Sayende aslında yazarken düşünüp düşünürken de bir yandan okuyup araştırarak ben de öğrendim ama bunlar da daha da karıştırdı işi kategorik olarak verilmiş isimler anlamaya pek yardımcı olmuyor yani ve bunun seninle ya da benim alındanlığım ile ilgisi yok, benim takıntım olayı illa en net biçimde anlama çabam ve merakımdan kaynaklı zahmet edip yazımı okursan arada biraz bilim camiasına bile kısmışım zaten o ne saçma kategori ve isim koymadır diye.