Magnetar nedir?

Sayın lejyoner bunu (ç)alabilir miyim

pulsar ve magnetar aslında aynı şey ve yine aslında şunlara çok fazla manyetizması var diye manyrtar öbürüne pulsar az manyaetik olanına nötron yıldızı diyoruz şeklinde bir bilimsel ayrım yok bunlar farklı isimlendirmelerden ibaret daha ziyade.
Bazı nötron yıldızları daha gençse bir de, momentumu çok daha yüksek olabiliyor, özellikle de çift yıldız sistemlerinde. Yani bir tek dev yıldızı bir de ikili sistemdeki biri veya ikisi birden dev yıldızları düşünelim sonra da bunları öldürüp en az birini nötron yıldızı yapalım.. Tek yıldız nötron yıldızına dönüşse bile momentumu yani dönüş hızı çok çok büyük olmayabilir bunu arttıracak bir unsur da yok o noktadan sonrasında. Ancak çift sistemdeki yıldızlardan büyük olanın nötron yıldızına dönüşümünden sonrasında eş yıldız onun yörüngesindeki kırmızı cüce bir yıldız olsa bile nötron yıldızı ondan madde çalmak suretiyle enerjisini arttırabilir bu enerji de momentum olarak işleyecektir.. Zaten bilinen en yüksek manyetizmaya sahip nötron yıldızları böyle çift sistemlerde bulunuyor yani eş yıldızdan sürekli madde çalan bir nötron yıldızı. Tabi öbürü de dev yıldız olabilir ama onu gözlemek zor çünkü dev yıldızlar fazla uzun varolamıyorlar o yüzden biz de genelde eşi sarı turuncu ve en çok da kırmızı cüce yıldız olan yüksek manyetizmalı manyrtarları gözleyebiliyoruz. Bunun bir de tabi çift ntron yıldızı olma ihtimali de mevcut ancak birbirine neredeyse eş olan bu çiftlerin yukarıdakine benzer bir şey oluşturması çok da mümkün değil daha çok makul hızlarda dönen ve birbirini yavaşlatmış olan çift nötron yıldızı olurlar ve nihayetinde birleşerek karadeliğe dönüşecekler. (yok hayır nötron yıldızları çarpıştıklarında patlamazlar ve dağılmazlar aşırı yoğun ve tek bir atommuş gibi yekpareler neredeyse çünkü, yani bunlar illa karadelik olacaklar)
Kısacası yüksek manyetizmalı nötron yıldızlarının bir nedeni var evrenin uzak geleceğinde de enerji kaybettikleri için tamamnın manyetizması giderek azalacak.

Bak bir de hem serzenişte bulunup hem de lejyoner miğferini giyinip bir de yoğunum ama tatildeydim ne gerdin bilader havası atıyor ketum lejyoner.
Zaten haftada bir iki giriyorum ben face e genelde sen hergün buradasın dışardan geldiğim için anlamıyorum zaten ne yazdık ki bu böyle dedi diye.
3 kategori nötron yıldızı var da sen onların niçin öyle olduklarına pek değinmemişsin ki? Araştırılacak okunacak anlaşılacak da fikir edinilecek, yazsana hepsinin özelliklerini falan da? Yok vatandaşa eziyet hep sonra da çık dolaş derler bu kötü lejyonerler sezar a şikayet edeceğim seni, ilgilenmiyor da bak çok meşgulüm kafam kalabalık, yıkıl karşımdan diye aşağılıyor halkı, hor görüyor bizi ve roma vatandaşlarını

Neyse bu da şakaydı hemen anti saldırı yanıt yazma. Konu epey karışık aslında ezberleri biraz bozmak irdelemek gerekiyor.
İsimlendirmedeki problem keşfedildiklerinde bunların aynı şey olduklarının bilinmemesinden de kaynaklanıyor yani pulsar başka nötron yıldızı başka magnetar daha başka şey sanılıyordu, nötron yıldızının ne menem birşey olabileceği de oldukça belirsizdi. Kalp atışından türeme pulsar kavramı oradan geliyor biliyorsun, çünkü fener gibi ve doğrultu dünyaya doğru ise tespit edilebiliyorlar.
yörüngesel pulsar diyerek beni yanıltmışsın çünkü onlar dediğin gibi tekil nötron yıldızları ve enerji kaybediyorlar zamanla yani çok yüksek enerjili veya büyük manyetik alanlı nötron yıldızlarından sayılamazlar. Rotation powered pulsars deniyor işte. Yörüngesel denilince yani öyle çevirilince ben yanlış anlarım onu ne yörüngesi yörüngeselliği arkadaş adam kendi çevresinde dönüyor bizimki onu yörüngesel diye çevirmiş dönüyor diye rotasyon dönme yörüngesel mi demek oluyormuş tdk ya göre? Tanımam isyan ederim? .
X ışını pulsarları dediğini de anlattık o da işte madde çalanlar. Onlara da accretion powered pulsars diyorlar ama tamamı x ray pulsarıdır da diyemiyorlar en azından normal olmayan bazı x ray pulsarları da var ayırmak gerekiyor o noktada .
"süper sıvı iletkenler dönerken muazzam manyetizma yaratır" teorisi ise bütün nötron yıldızlarında mümkün olabilecek dönen metalik yekpare akışkan cisimlerdeki normal bir durum, öyle değilo. Yıldız kabuğundaki birtakım kırılmaların iç kısım eğer süper iletkense (veya değilse de) atalet momentinin değişimi ile açıklamaya çalışmışlar, daha tam da açıkladık dememişler. Gaz gezegenlerdeki gibi süper akşkan süper iletken sıvı dönüşü ile alakalı değil o kısım yani.
Sonuç olarak isimlendirilmelerinde var olan bu rahatsız edici problemler aslında bilim camiasında çözülmüş ve de çözülüyor güya ama gerçek şu ki durum daha da karışmış.
1. SGR (Soft gamma repeaters), AXP ( anormal x ray pulsar) lar magnetar denenlerin alt sınıfları misal.. Bunlar niye yüksek manyetik alanlı o konuda tutarlı yani üzerinde uzlaşılabilmiş genel geçer bir fikir yok kimi diyor yıldız depremindendir kimi diyor yok süpernovadan sonra gazlar hala duruyor, çekiliyor ondan olmuş, öbürü diyor yok ya belki de bunlar kuark yıldızlarıdır öyle bir şey de olabilir bilyoruz ki ondandır. Ahan da işte bak anormal x ray demiş bir de bazılarına v ray pulsarı yani ama madde çalan x ray pulsarı değil anormal X ray miş. Yani x ray ler madde çalan manyetizması düşmüş ama dönüş enerjisi artmış eski pulsarlardır dersen anormal x ray pulsarları da var bu sefer öyle olmayan ve magnetar denen.
2. PSR (Pulsating source of radio), MSP (Mili second pulsars)
bunlar bazen yörüngesel pulsar bazen de msp ler özellikle x ışını pulsarları içinde değerlendirilebiliyor. Msp
Dolayısıyla klasik nötron yıldızı ne böyle bir klasik durum var mı o da belirsiz zaten.
Sonuç olarak başka kategoriler de olabilir kuark yıldızı vs diyenler var demiştim.
Yaşlı nötron yıldızının enerjisi azalır ancak yörüngesine bir yıldız gelir veya kendi bir devin yörüngesine girerse x ray pulsarına dönüşebilir bu periyotların biçimine göre de isimlendirilir msp mi değil mi.
magnetarlar gemç olduklarından mı yoksa başka nedenden mi bazısı yüksek gama ve x ışını yayıyor ve manyetizması büyük ölçekli oluyor tam olarak açıklığa kavuşmadığı için hangisine ne isim vermek lazım o kadar da keskin ve kesin ayrımlar yapılamıyor aslında. Yine de son durum dahilinde en devasa manyetik alanı içerenlere menyetar, x ışını yayanlara x ray pulsar diyebiliriz tabi fakat yüksek devir yüksek manyetizma kaynaklı mı yoksa salt momentum kazanma mı tespit etmesi her zaman kolay deği, nitekim manyetarlar için kurgulanmış yıldız depremi ve değişen atalet momentine rağmen değişmeyen açısal momentum yaklaşımında bunu görüyoruz.
Sayende aslında yazarken düşünüp düşünürken de bir yandan okuyup araştırarak ben de öğrendim ama bunlar da daha da karıştırdı işi kategorik olarak verilmiş isimler anlamaya pek yardımcı olmuyor yani ve bunun seninle ya da benim alındanlığım ile ilgisi yok, benim takıntım olayı illa en net biçimde anlama çabam ve merakımdan kaynaklı zahmet edip yazımı okursan arada biraz bilim camiasına bile kısmışım zaten o ne saçma kategori ve isim koymadır diye.

Hocam ne ettin sen ya abow destan yazmissin

Napayım senin yüzünden bu manyetar şu bu bilmem ne neye göre güya ayırmış güya nasıl çok yeni isimlendirme ve kategorizasyon yapmışlar diye yabancı kaynak falan baktım ki bir de ne göreyim ooo hooo.

Malesef yabanci dil yok tr de cok az arguman var onuda hocalardan ustadlardan aktarip birazda arastirdiklarimi kisa kisa toplayip yazmaya calistim.
Zira pulsarlar hakkinda 1 avuc bilgi disinda pekte bir sey yok

Yok yazdıklarını neden öyle yazdın diye eleştirmeye ya da bak ben bunları biliyorum naber diye yazmadım zaten, nötron yıldızı karadelik gibi konular karşıma çıkınca benim ayarlarım bozuluyor çok merak ederim. Hatta tv de altının değeri bu hafta dediğinde aklıma ilk çarpışan nötron yıldızları gelir ve olayı zihnimde canlandırmaya çalışırken vay be derim millet de ülke ekonomisini düşünüyorum sanır.
Yabancı kaynaklarda da çok ekstra bilgi yok çoğu kısmı özetlemeye çalıştım devasa manyetik alanlı magnetarların kaynağı ve işleyişi konusunda halen standart bir model de oluşmuş sayılmaz zaten. Kozmik anaforda var bu teorilerin hepsi. Daha ekstra şeyler bulamazsın.

Magnetarlar icin bir teoriye gore super sivi iletkenlerin momentum ile muazzam manyetik alanlar urettigi bir yazi okumustum.
Magneto hidrodinamik okudum ve kafam almadi.
Benim en cok merak ettigim sey bu pulsarlar onlara ayri bir hastaligim var.
Umarim kapsam guzel bir arguman bulurum diyecegim ama zannetmem:(

İşte o sıvı iletkenliği konusuna baktım bende özellikle de o kısmı sıvının dönmesinden ziade kabuktaki yarılmalar atalet momentinin değişimi ile açıklayan çeşitli modeller oluşturulmuş, standart bir model henüz yok.
Süper sıvı iletkenlerin dönüşünün oluşturduğu devasa manyetizma der isek buna jüpiter gezegeni de dahil olur bazı okuyucular da şaşırabilir çünkü evet jüpiterin de devasa manyetizma oluşturabilme kapasitesi var ama asla normal bir nötron yıldızı kadar bile değil. Kaldı ki mötron yıldızından bahsediyoruz ne sıvısı ne metali adam tamamen nötron olmuş, elektron yok serbest nasıl bir süper iletken kaynaklı manyetizma bu nötron yıldızında? Yani yanlışsın demiyorum belki kapsamı daha geniş ölçekteki ayrıntılarda anlamlıdır ama dönen süper iletken sıvı kaynaklı muazzam manyetizma oluşumu dersen bunu okuyan stadart biri jüpiterdeki gibi anlayacaktır.
Ben hepsini merak ediyor anlamaya çalışıyorum ama fark olarak bahsedilen şeylerin temelde yani cismin içeriğinden bağımsız olan bulunduğu yer konum ikili sistem mi tek mi ortaya çıktığı zaman yani yaşı ile alakalı olduğunu düşünüyorum yani nötron yıldızı işte hepsi asıl özellikleri çok yoğun nesneler olmaları yani benim açımdan. .

Ben zaten oyle ayrintiya girmedim basitce yazdim aslinda konu baya karmasik dedigim gibi bi ara manyetik hidrodinamik okudum bildigin kafa durdu karmasik geldi benim gibi birisine arastirmani tavsiye ederim bisi anlarsan banada aktar valla:)

Onlar konunun teknik uzman işi kısmı ya naptın sen? Hadi diyelim anladım çözdüm nasıl anladım ve çözdü isem artık, aynı astrofizik eğitimini baştan sona sana da vemem gerekir. Bahsettiğin konu kuantum elektrodinamiği ve göreliliği de içeren manyetizma bağlamındaki denklenler ve bunların çözümlerinin yorumları, safi matmatikçi teorik fizikçi işi yani, o kadarı bizi de bu gibi amatör platformları da aşar standart fizik veya astronomi bölümlerini iyi derecelerle bitirmiş lisans mezunu profesyonelleri bile oldukça aşar hatta.